De wet op de roerende zekerheden en het nationaal pandregister

Vakartikels

De wet op de roerende zekerheden, beter gekend als “de pandwet”, dateert al van 11 juli 2013, maar de inwerkingtreding werd meermaals uitgesteld. Het pandregister diende immers eerst operationeel te zijn. Intussen zijn de noodzakelijke uitvoeringsbesluiten klaar geraakt. Op 1 januari 2018 is de nieuwe pandwetgeving dan eindelijk een feit geworden.

Computer met huis

Ondernemers, maar ook consumenten zullen snel met deze nieuwe regelgeving geconfronteerd worden. Denk maar aan het pand handelszaak bij het aangaan van kredieten, inpandgeving van facturen, inpandgeving van een rekening of effecten bij het aangaan van een lening, een leverancier die eigendomsvoorbehoud vraagt tot volledige betaling,…

Deze wet zorgt voor belangrijke wijzigingen en gaat verder dan het pand. Ook de regelgeving m.b.t. eigendomsvoorbehoud en retentierecht wordt door deze wet aangepast. In een volgende nieuwsbrief gaan we dieper in op de wijzigingen rond eigendomsvoorbehoud. In de praktijk een vaak gebruikte, maar in het verleden even vaak overschatte, waarborg. 

Belangrijkste wijzigingen in het pandrecht

Het bezitloos pand is niet alleen meer voorbehouden voor de handelszaak, maar is nu veralgemeend voor alle roerende goederen. Een bezitloos pandrecht is een pandrecht op een roerende zaak, waarbij het verpande goed niet in de macht van de pandhouder wordt gebracht. Dit soort pand bestond vroeger alleen in het geval van pand handelszaak. In alle andere gevallen moest het goed in het bezit van de pandhouder worden gebracht. Bij het bezitloos pand blijft het verpande goed in het bezit van de pandgever. Een waarborg verkrijgen via een bezitloos pand is nu mogelijk voor elke schuldeiser. Er wordt wel nog altijd een onderscheid gemaakt tussen consumenten en niet-consumenten. Voor consumenten geldt een striktere regeling dan voor andere pandgevers. 

De uitwinning van het pand wordt vereenvoudigd. De schuldeiser kan zelf tot uitwinning overgaan, zonder hiervoor eerst naar de rechtbank te moeten stappen. Anderzijds zijn er uiteraard wel beschermingsmaatregelen voor de pandgever voorzien in de wet, zodat een schuldeiser te goeder trouw moet blijven en de uitwinning op een economisch verantwoorde wijze moet georganiseerd worden.

Omdat het pand nu ook bezitloos kan gegeven worden, was de invoering van een Nationaal Pandregister nodig, waarin het pand kan worden geregistreerd met als doel het tegenstelbaar te maken aan derden. Het op poten zetten van dit register bleek complexer dan voorzien en heeft voor vertraging gezorgd bij de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving. Het Nationaal Pandregister nu operationeel. 

Het Nationaal Pandregister

Het pandregister is een geïnformatiseerd systeem, m.a.w. een webapplicatie die gebaseerd is op een gegevensbank, waarin pandrechten of eigendomsvoorbehoud kunnen geregistreerd en geraadpleegd worden. 

Het wordt bewaard bij de dienst Hypotheken van de algemene administratie van de Patrimoniumdocumentatie van de FOD Financiën. In het kader van de GDPR-richtlijn (privacy) is deze dienst ook aangeduid als de verantwoordelijke voor de verwerking. (zie ook onze nieuwsbrief “Data protectie – nieuwe regels & praktische tips).

Het pandregister functioneert volledig autonoom, waarbij de administratie niet tussenkomt en alle inschrijvingen, wijzigingen of verwijderingen dienen te gebeuren door de betrokkenen zelf. 
Het pandregister is toegankelijk voor iedereen en kan 24/7 geraadpleegd worden. De pandgever kan dit gratis doen om gegeven pandrechten op te zoeken en om na te gaan wie zijn gegevens heeft geraadpleegd. Andere personen kunnen betalend raadplegen, maar krijgen omwille van privacy redenen minder gegevens te zien. 

Een nieuw pand moet worden geregistreerd door de pandhouder, die ook wijzigingen kan aanbrengen of het pand verwijderen. De pandhouder is ook aansprakelijk voor schade als gevolg van het invoeren van onjuiste gegevens. De pandhouder is gehouden de pandgever van elke wijzigingen te informeren.

De registratie van het pand is noodzakelijk om het pand tegenstelbaar te maken aan derden. Vroeger diende het pand buiten het bezit van de pandgever gegeven te worden, waardoor het gewoon onmogelijk was om de goederen te verkopen, te verbruiken, nog een 2e keer in pand te geven, enz. Nu het pand ook bezitloos kan zijn, moet er een andere bescherming voor de schuldeiser tegen handelingen te kwader trouw van de pandgever zijn. De registratie van het pand is de oplossing waarvoor werd gekozen. De rangregeling wordt bepaald door het ogenblik van registratie in het systeem. De schuldeiser kan het pandregister raadplegen om te zien of het pand al niet in een eerdere rang aan een andere schuldeiser is gegeven.

Het is in de wet uitdrukkelijk verboden om de gegevens in dit pandregister te gebruiken om eigen databases aan te vullen of de gegevens te gebruiken voor commerciële doeleinden (inbreuk op de privacywetgeving). Wie zich hier toch aan waagt, zal dan ook aansprakelijk worden gesteld voor de schade die geleden wordt.

De pandgever kan nagaan wie gedurende de laatste zes maanden zijn gegevens heeft geraadpleegd. Dit moet een drempel zijn om oneigenlijk gebruik van de gegevens door derden tegen te gaan. Een opzoeking ad random of louter op een omschrijving van een roerend goed is niet mogelijk. Dit zorgt voor een bijkomende drempel teneinde schending van de privacy tegen te gaan. 

Registreren van een pandrecht is betalend. Het bedrag van deze retributie hangt af van het maximaal bedrag tot beloop waarvan de schuldvorderingen gewaarborgd zijn. De betaling dient online te gebeuren of voor veelgebruikers die zich laten registreren en een provisierekening hebben, via deze provisierekening. De kosten worden berekend op basis van twee criteria.

  • Een eerste criterium is welke actie er wordt uitgevoerd: consultatie, registratie, wijziging, (gedeeltelijke) verwijdering, overdracht of rangafstand.
  • Het tweede criterium is het maximale bedrag van de waarborg. De registratie kan slechts voltooid worden na betaling en het pand krijgt dan een uniek identificatienummer. Dit wordt bevestigd in een PDF-document dat kan gedownload en geprint worden. Dit document geldt dan als een bewijskrachtig document.

Wenst u meer informatie, kan u zich richten tot Anne Roucourt (Legal partner).